SOSYAL ARAŞTIRMADAKİ TEMEL NOKTALAR: Toplumu İncelemek
Bir araştırma yaparken ve ya bir araştırmayı değerlendirirken daima dikkatle göz önünde bulundurulması gereken üç temel konu vardır. Bunlar, araştırmanın geçerliliği, araştırmanın güvenirliği ve araştırma etiğidir.
Yazıda Neler Var?
NİCEL VE NİTEL VERİLER
- Nicel veri; istatistiksel ya da sayısal biçimde ifade edilebilen veya yaş, gelir vb. biçimde ölçülebilen veridir. Bu tür veriler genellikle istatistiksel tablolarda, grafiklerde, pasta grafiklerinde ve çubuk çizgilerde gösterilir.
- Nitel veri; insanların bir konu ya da olay hakkındaki duygu ile ilişkilidir.
İçerik Analizi
İçerik analizi belgelerin ve kitap, gazete, magazin, film ve reklam gibi diğer nitel materyallerin içeriğini analiz etmeye çalışmanın bir yoludur. Örneğin bu, bazı kategorilerin saptanması, belgelerin, kitapların, gazetelerin TV programları vb. şeylerin incelenmesi ve her bir kategorideki öğelerin (sözcüklerin) kaç kez tekrar ettiğinin sistematik bir şekilde kaydedilmesiyle yapılır. Toplumsal cinsiyet rol modelleri için bulgu araştıran, bunun için çocuk romanlarını analiz eden araştırmacılar buna örnek verilebilir. Bu araştırmacılar, ”erkek lider/kadın lider”, ev dışındaki erkekler/ ev içindeki kızlar vb. kategorilerden yararlanırlar.
Resmi İstatistikler
Sosyologlar kendi araştırmalarında, örneğin; suç, sağlık, işsizlik gibi konularda hükümet tarafından yapılan resmi istatistikleri sıklıkla kullanırlar.
Sosyal Araştırmalar
“Sosyal araştırmalar” sosyologların bir insan grubu üzerinde sistemli olarak bilgi toplamasıyla alakalıdır. Sosyal araştırmalar da anket ve görüşmeler vasıtasıyla deneklere sorular sorularak uygulanabilir.
Araştırmanın Evreni
Herhangi bir sosyal araştırmanın ilk adımlarından biri üzerinde çalışacak olan hedef grupların seçilmesidir. Hedef grup, ”araştırma evreni” olarak adlandırılır. Araştırma evreninin seçimi, sosyoloğun tahkik ettiği hipoteze dayanır. Hipotez sosyoloğun doğru olabileceğini tahmin ettiği herhangi bir fikirdir, ama henüz bulgulara karşı test edilmemiştir.
Örneklem Seçimi Nedir?
Örneklem, araştırma evreninden seçilen sadece küçük bir gruptur. Örneklem seçimi, tüm araştırma evreniyle ilgili genel ifadelerde bulunmanın bir yolu demektir ve bu araştırma evreninin toplam nüfusunun küçük bir bölümünün verdiği yanıtlara dayanır.
Alan Araştırmalarında Kullanılan Araştırma Yöntemleri
Veri toplamak için sosyal araştırmalarda kullanılan iki ana yöntem vardır: Anketler ve görüşmeler
Anket Nedir?
Araştırmaların çoğu bir tür anket kullanımını içerir. Bir anket, kişisel olarak ya denek ya da görüşmeci tarafından doldurulan basılmış soru listesinden oluşur. Bütün denekler tamamen aynı sorulara yanıt verirler
Anket sorularının iki ana türü vardır: Kapalı uçlu soru kâğıtları ve açık uçlu soru kâğıtları
ANKET DÜZENLEMEK
Başarılı bir anket düzenlemek için şu kuralları izlenmelidir:
- İyi bir şekilde tasarlanmış ve düzgün bir çıktısı alınmış olmalıdır. Denekler tarafından kolayca anlaşılabilir olmalıdır. Anketi takip etmek ve doldurmak kolay olmalıdır.
- Deneklerin doğru biçimde yanıt vereceği sorular sorulmalıdır. Örneğin insanlar sadece bildikleri konularda fikirlerini söyleyebilirler ve net şeyleri hatırlayabilirler
- Soru sayısı elde etmek istenen bilgiye yönelik olarak minimumda tutulmalıdır. Denekler sorulara çok fazla zaman ayırmak istemeyebilirler ve ya çok sayıda soruyu ciddi şekilde yanıtlamaktan vazgeçebilirler
- Sorular basit ve doğrudan net bir şekilde yanıt verilebilecek şekilde sorulmalıdır.
- Denekler tarafından kolayca anlaşılabilmesi için sorular günlük, basit bir dilde hazırlanmalıdır. Teknik terimlerden ve özel ifadelerden sakınmalıdır çünkü denek soruyu anlamayabilir. Örneğin “evlilik statüsüyle “ilgili sorulardan sakınılmalıdır-kişinin evli mi, bekâr mı ve ya boşanmış mı olduğunu sormak daha iyidir.
- Sorular belirsiz olmamalı, ne denilmek istendiği açıkça belli olmalıdır. Örneğin ”Sıklıkla televizyon izler misiniz?” sorusu kötü bir sorudur çünkü “sıklıkla” kelimesini farklı yorumlayabilirler-gerçek zaman dilimi belirlemek daha doğrudur, örneğin, günde bir iki saat, günde 3-4 saat vs.
- İnsanların yanıtlar vermesini teşvik eden yönlendirici sorulardan sakınılmalıdır-aksi takdirde denek istenen bir yanıt vermesi gerektiği duygusuna kapılabilir. Bu da sonuçta geçersiz (veya doğru olmayan) yanıtların ortaya çıkmasına neden olabilir.
- Kapalı uçlu soru kâğıtları bütün denekleri kapsayacak şekilde yetirince alternatif yanıt içermelidir. Denekler açısından “bilmiyorum” yanıtını da vermelerini mümkün kılan fırsatlar sağlanmalıdır.
Görüşmeler
Anketler genelde görüşmeci tarafından yürütülür. Bu görüşmelerin iki türü vardır: Yapılandırılmış veya formel görüşme ve yapılandırılmamış ve ya enformel görüşme.
Yapılandırılmış veya Formel Görüşme: Yapılandırılmış görüşme, önceden hazırlanmış kapalı uçlu sorulara dayanır. Görüşmeci, soruları sorar ve temel yanıtlar elde edildiği zaman daha fazla soru sormaya gerek duymaz Bu, formel bir soru sorma-yanıt verme işlemidir
Yapılandırılmamış, Enformel Veya Derinlemesine Görüşme: Bu görüşme türü, açık uçlu sorulara veya görüşmecilere tartışmayı arzu ettiği konu başlıklarına dayanır. Görüşmeci, deneye açık uçlu sorular sorar; bu sorular ya bir tartışmayı başlatır ya da daha yeni soruların sorulmasını gerektirir. Görüşmeci, deneyin gevşemesini sağlayacak rahat, samimi bir atmosfer yaratır ve deneyin düşüncelerini ve duygularını ifade etmesi için onu cesaretlendirir. Buda araştırmacının, yapılandırılmış bir görüşmede elde edilebileceğinden çok daha derinlemesine bilgi edinebileceği anlamına gelir. Bu görüşme, kısmi olarak TV –Sohbet programlarına benzeyen bir görüşme biçimidir.
Grup Görüşmeleri ve Odak Gruplar: Grup görüşmeleri ve odak gruplar, derinlemesine görüşme biçimleridir. Bir grup görüşmesi, araştırmacının aynı anda birkaç kişiyle görüşme yapması anlamına gelir. Görüşmecinin rolü, görüşmenin gidişatını sorular aracılığıyla kontrol altında tutmaktır. Çoğunlukla yanıtlar doğrudan görüşmeciye verilir ancak insanlar yanıtlarını gruptaki diğer insanlardan tartışarak da verebilirler.
Görüşmecinin Önyargısı: Görüşmelerde ve özellikle de yapılandırılmamış görüşmelerle ilgili en önemli sorunlardan biri, görüşmecilerin ön yargısıdır.
Görüşmeci ön yargısı, görüşmecinin deneklerin yanıtlarını etkileyebilecek davranışta bulması anlamına gelir. Görüşmeler, insanların yüz yüze geldiği sosyal etkileşim ortamlarıdır ve görüşmelerin başarısı genellikle görüşmecinin kişiliğine ve kişisel becerilerine bağlıdır. Aynı zamanda, deneklerin birbirleri hakkında ne hissettikleri de önemlidir. Deneyin kendi yanıtını, görüşmecinin statüsüne, sınıfına, etnisitesine, yaşına, cinsiyetine, konuşmasına, aksanına, ses tonuna, giyim tarzına veya davranışlarına göre uyarlama riski her zaman vardır. Görüşmeci, belirli bir yanıtı duymak istediği izlenimini vermiş olabilir ve denek görüşmecinin gözüne girmek için, onun duymak istediğini düşündüğü yanıtları verebilir. Yani denek, kendisine ait gerçek kanaatlerini belirtmemiş olur. Bu durum hiç de şaşırtıcı değildir çünkü neredeyse herkes, konuştuğu insanın onayını almayı sever.
- Aile çeşitleri yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
- Sosyalleşme nedir? yazımızı ilgiyle okuyabilirsiniz.
- Sosyal Psikoloji adlı makalemizi okumak için tıklayınız
