1948’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen “insan hakları evrensel bildirgesi” ikinci dünya savaşında çok zulüm gören ve zorluk yaşayan insanlar için çıkarılmıştır. Türkiye’ nin de üye olduğu ve 3 Eylül 1953 yılında yürürlüğe giren “İnsan Hakları ve Özgürlüklerinin Korunmasına dair Avrupa Sözleşmesidir (AİHS)”
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, uluslararası alanda insan hak ve özgürlüklerinin korunmasının çok önemli yargı aracıdır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin güvence altına aldığı hak ve özgürlüklerden bazıları şunlardır;
Yazıda Neler Var?
1- Yaşama Hakkı:
Her bireyin yaşam hakları kanunla koruma altına alınmıştır. Yasaların hayatının son bulması (ölüm cezası) ile cezalandırılması gereken bir suçtan dolayı hakkında mahkeme tarafından hükmedilen bu cezanın infaz edilmesi dışında, hiç kimsenin yaşamına kasten ve bilerek son verilemez.
2- İşkence Yasağı:
Hiç kimse işkenceye ya da insanlık dışı, aşağılayıcı bir muamele ile cezaya tabi tutulamaz.
3- Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı:
Hiç bir birey köle ya da kul halinde tutulamaz. Hiç kimse zorlayarak çalıştırılamaz ve zorunlu olarak çalışmaya tabi tutulamaz.
4- Özgürlük ve Güvenlik Hakkı:
Her birey özgürlük ve güvenlik hakkına sahiptir. Aşağıdaki durumlar haricinde ve yasaların öngördüğü usule uygun olmadan hiç bir kimse özgürlüğünden mahrum edilemez.
5- Adil Yargılanma Hakkı:
Herkes davasının, medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine isnat edilen suçlamaların esası konusunda hüküm verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkemece, kamuya açık olarak ve ölçülü bir süre içerisinde görülmesini isteme hakkına sahiptir. Karar açık bir şekilde verilir. Ancak, bazı durumlarda demokratik toplumlarda ahlak, kamu düzeni ya da ulusal güvenlik yararına, küçüklerin çıkarları veya bir davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliğinin ihlal edilmemesi gerektirdiğinde ya da aleniyetin adil yargılamaya zarar verebileceği bazı özel durumlarda ve mahkemece bunun kaçınılmaz olarak değerlendirildiği ölçüde, duruşma salonu tüm dava süresince veya kısmen basına ve dinleyicilere kapatılabilir.
6- Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü:
Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ile tek başına veya topluca, açıkça veya özel tarzda ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir.
7- Hakların Kısıtlanmasının Sınırları:
Bu Sözleşmenin hükümleri gereğince, sözü edilen hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar ancak öngörülen amaçlar için uygulanabilir.
8- Hakların Kötüye Kullanımının Yasaklanması:
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümlerinden hiçbiri, bir devlete, topluluğa veya kişiye, Sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerin yok edilmesine veya burada öngörüldüğünden daha geniş ölçüde sınırlamalara uğratılmasına yönelik bir etkinliğe girişme ya da eylemde bulunma hakkını sağlar biçimde yorumlanamaz.
9- Özel ve aile hayatına saygı hakkı:
Her birey özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Tam Metni: https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/aihs/
Sosyal Politika: https://www.bilgihakkinda.com/sosyal-politika/
