Heimlich manevrası, nefes borusuna herhangi bir cisim kaçarak nefessiz kalan kişilerde uygulanan bir yöntemdir. Yetişkinlerde, çocuklarda ve özellikle de bebeklerde sıklıkla görülen bu duruma Heimlich manevrası ile müdahale edilmelidir. Ancak bu manevranın yetişkinlere uygulanış biçimi ile bebeklere uygulama biçimi birbirinden farklıdır. Bu yazımızda Heimlich manevrası kavramına daha yakından göz atacağız ve detaylı bir şekilde incelemeye alacağız. Heimlich manevrası nedir ve nasıl yapılmalıdır yazımızı ve aşağıdaki videoları seyrederek daha iyi kavrayacaksınız.
Yazıda Neler Var?
Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?
Boğulma vakaları acil müdahale gerektiren durumlardır. Yetişkinler ya da çocuklar ilk etapta öksürerek, bu takılan cismi çıkarmaya çalışır. Ancak bebeklerde bu şekilde öksürme refleksi gelişmemiştir. Bu nedenle de tıkanma meydana gelebilir. Her iki türlü de öksürme ile ya da herhangi bir yöntem ile kişilerin kendileri cismi çıkaramıyor ise acil surette yanında ilk yardım bilen bir kişi tarafından Heimlich manevrası uygulanması gerekmektedir. Bu sayede cisim kişilerin soluk borusundan kolaylıkla çıkabilecektir. Bu uygulama yapılırken cisim çıkana kadar, kişi sağlıklı ve düzgün nefes alana kadar işlemin tekrarlanması gerekmektedir.
Yetişkinlerde Heimlich manevrası Uygulaması
Yetişkin kişiler ki bunlara 5 yaş üzeri çocuklar da dahildir, soluk borusu tıkanması ile birlikte öksürme, kişinin soluk borusundan bu cismi çıkarmaya çalışması ve bu şekilde çırpınması ile kendini ele veren bir alandır. Kişiler bu cismi çıkarmaya çalışırken yüzleri mor renk almaya başlar. Boğulduğunun bilincindedir ve elini boğazına götürür, parmağını ağzına sokmaya ve cismi çıkarmaya çalışır. Bir şekilde çevresinde bulunan kişiye boğulduğunu fark ettirir. Hiçbir şekilde kişi kendi imkanları ile bu cismi çıkaramıyor ise, vakit kaybetmeden yanındaki ilk yardım bilen kişi tarafından Heimlich manevrası yapılır.
Dikkat! Yetişkinlerde bu uygulama alanında bebeklerdeki gibi baş aşağı konumda sırta vurulamaz. Bu nedenle ayakta duran ya da oturur durumda bulunan kişinin de bu cismi çıkarmaya çalışırken nefes borusunu tamamen aşağı inerek tıkaması söz konusu olabilir. Bu durumlarda kişilerin sağlık ekiplerini arayarak hemen ardından müdahalede bulunması önemlidir. Bu sayede vakit kaybetmeden hem sağlık ekipleri çağrılmış olur hem de bu manevranın uygulama alanına geçilmiş olur.
Boğulma tehlikesi ile karşı karşıya kalmış olan hastanın arkasına geçilir. Hastanın koltuk altından kollar ile kavrama hareketi yapılır. Eller ön tarafta birleştirilir. Bir elin başparmağı mide hizasında olacak şekilde iki el ile birden yumruk yapılır. Yumruk yapılan iki el ile destek alınarak 4-5 kere ard arda iki saniye ara ile ilk yardımı yapan kişiye doğru hasta çekilir. Kuvvetli çekme ile mide üzerinde yumruk yapılan el yardımı ile tıkanmış olan cismin çıkarılması sağlanmaktadır. 4 – 5 kere art arda bu işlem yapıldığında hala cisim çıkmadıysa sağlık ekibi gelene kadar belirli bir düzen periyodu oluşturularak 4-5 kere yapılır bırakılır, 4-5 kere art arda yapılır gene bırakılır.
Boğulma tehlikesi ile karşı karşıya kalındığı zaman kişi tek başına olabilir. Bu anlarda zamana karşı yarışarak kendi ilk yardım yöntemini kendisi uygulamak durumundadır. Kişi tek başına olduğu zamanlarda yani çevresinde ona yardım edecek ya da Heimlich Manevrası bilmeyen kişilerin, müdahalede yetersiz kalan kişilerin yanında kendi yöntemini kullanması gerekir. Bu durumda da öncelikli olarak panik yapmadan öksürerek cisim çıkarılmaya çalışılır. Oldukça kuvvetli bir öksürük işe yaramaz ise, Heimlich Manevrasını kendine uygulaması için kişi harekete geçmelidir. Elini yumruk şeklinde yaparak midesi ile göğüs kafesinin arasına getirmeli ve sık kuvvetli hareketler yardımıyla da kendi içine çekmelidir. Eğer kişinin gücü bunu yapmaya yetmiyor ise, bir sandalye arkasından ya da bir masa kenarından destek alarak öne doğru eğilmeli ve basıncı bu şekilde uygulamalıdır. Diyaframa aşırı baskı ile bu sert cismin bulunduğu bölgeden çıkarılmaya çalışılması hedeflenmektedir. Bu yöntem sert cisim çıkana kadar tekrar edilmelidir. Özellikle uygulamayı yapan kişinin tek başına kendine bu yöntemi yapıyor olması bir noktada çaresizliği getirebilir. Ancak oldukça soğuk kanlı olunarak bu durumdan kurtulmak mümkündür.
Bebeklerde Heimlich Manevrası Uygulaması
Bebeklerde boğulma vakaları çok sık görülür. Özellikle yeni doğan grubunda ya da katı gıdaya geçiş sırasında boğulma vakası görülür. Bu dönemde bebekler boğulduğunu hareketleri ile çevresine aktaramaz. Renk değişir ve ses kesilir ise, bebeklerin boğulduğu anlaşılabilir. Bebeklerde yetişkinlerden farklı olarak uygulama esnasında baş aşağı tutularak bel hizasından enseye doğru baş aşağı vurma darbeleri yapılarak cismin çıkması sağlanır.
Burada bebek kişinin sol kolunun üzerine yüz üstü gelecek şekilde yatırılır. Sağ el bombe şekilde tutularak bel hizasından enseye doğru yukarı gelecek şekilde küçük fakat oldukça sık hareketler yardımı ile cisim çıkarılmaya çalışılır. Bombeli şekilde gelecek olan avuç içi ile basınç alınarak bebeğin sırtına bu şekilde vurulmuş olur. Sıvazlanarak sürekli cisim çıkana kadar hareketin tekrarlanmasında bir sakınca yoktur. Katı gıdaya geçen bebekte ya da nefes borusuna, süt, mama, kusmuk kaçmış olan bebeklerde hızlı olarak güvenle uygulanabilir ve hayat kurtarır bir yöntem olarak bilinir. Bu nedenle herkesin öğrenmesini gerektiren önemli bir manevra olarak görülmektedir.
Heimlich Manevrası Kimlere Uygulanır?
Heimlich Manevrası boğulma tehlikesi ile karşı karşıya kalmış herkes için uygulama alanı bulur. Bebeklerde, çocuklarda ve yetişkin kişilerde boğulma tehlikesi ile karşı karşıya kalındığı durumlarda uygulanması gereken bir yöntemdir. Bu yöntemin uygulama alanı için kişinin nefes borusuna sert bir cismin kaçmış olması gereklidir. Bebekler için ise, yemek yedikten hemen sonrasında boğulma tehlikesi ile karşı kalındığının bilinmesi ve buna uygun pozisyonlarda yatırılması gerekmektedir. Her yaş grubuna güvenle uygulanabilir bir yöntemdir. Hayat kurtarıcı ve İlk yardım kursu alan kişilerin öncelikli olarak bilmesi gereken bir yöntemi barındırmaktadır.
