HATIRLAMA & UNUTMA
Hatırlama Tanımaya Karşı
Hatırlama, daha önce öğrenilmiş bilgilerin ipucu olmadan ya da az ipucuyla geri getirilmesidir.
Öğrenciler, boşluk doldurma ya da kompozisyon sorularını cevaplandırırken hatırlamayı kullanmak zorundadır.
Tanıma, daha önce öğrenilmiş bilgilerin, daha fazla dışsal ipucu yardımıyla geri getirilmesidir.
Yazımızda unutma nedenleri ve hatırlatma nedenleri aşağıda detaylıca inceleyebilirsiniz.
Yazıda Neler Var?
BELLEĞİN ORGANİZE EDİLMESİ
Şebeke teorisi, birbiriyle bağlantısı olan düşünceleri farklı kategorilere ayırıp boğum adı verilen dosyalar şeklinde depolandığımızı belirtir. Bilgiler arasında çağrışımlar oluşturduğumuzda binlerce boğum arasında bağlantı kurulur ve bunlar da bilgilerin depolanması ve geri getirilmesi için, birbirine bağlı devasa bir şebeke oluşturur.
Şebeke Hiyerarşisinin Organizasyonu
Boğum, belli bir başlık ya da kategori altındaki, birbiri ile bağlantılı bilgileri içeren dosyalardır.
Şebeke hiyerarşisi, boğum ya da bellek dosyalarının belli bir düzen ve hiyerarşi içinde sıralanmasını tanımlar. Hiyerarşinin en altında somut bilgiler içeren boğumlar bulunur, bunlar daha belirli bilgiler içeren boğumlara bağlıdır, onlar da genel ya da soyut bilgiler içeren boğumlara bağlıdır.
Türe özgü bir bilgi (süs balığının boyutu nedir ?) ya da daha genel bir bilgi (mavi alakarganın derisi var mıdır?) aramamıza bağlı olarak farklı boğumlarda arama yaparız.
UNUTMA EĞRİLERİ
Unutma eğrisi, deneklerin daha önce öğrenmiş olduğu bilgileri zaman içinde geri getirebilme ya da tanıyabilme miktarını ölçer.
UNUTMA SEBEPLERİ
Bastırma
Freud’a göre bastırma, duygusal olarak tehdit edici olan veya kaygı uyandıran bilgileri otomatik olarak bilinçdışına gizleyen zihinsel bir süreçtir. Bastırılmış bellek istemli olarak geri getirilmese de ileri bir tarihte gerçekleşecek herhangi bir şey, bastırılmış belleğin bilinçlilik haline geçmesine sebep olabilir.
Zayıf Geri Getirme İpuçları / Zayıf Kodlama
Bilgileri ezberleyerek sınavlara hazırlanmak unutmayla sonuçlanabilir çünkü bu teknik, zayıf geri getirme ipuçları sağlar ve zayıf kodlamaya yol açar.
Geri getirme ipuçları, canlı zihinsel imgeler oluşturarak veya yeni bilgilerle önceden bildiğimiz bilgiler arasında meydana getirdiğimiz zihinsel hatırlatıcılardır.
Bozucu Etkiler
Unutmanın genel sebeplerinden biri olan bozucu etkiler, belirli bir bilginin geri çağrılmasının, ilgili başka bilgiler tarafından engellenmesi anlamına geliyor.
Bellek Kaybı (Amnezi)
Kız kardeşim yeni patenlerini gösterirken kaydı ve kafasını sert Minnesota buzuna çarptı. Kısa bir süre için bilincini kaybetti ve kendine geldiğinde söylediği ilk şey , “Ne oldu ?” oldu. Aldığı darbe kısa süreli bir bilinç kaybına yol açtığı için ne olduğunu hatırlayamıyordu.
Geçici ya da kalıcı olabilen amnezi, beynin darbe almasıyla ya da hasar görmesiyle, hastalık oluşmasıyla genel anestezi ve bazı ilaçlar nedeniyle veya ağır psikolojik travma sonucu meydana gelebilen bellek kaybıdır.
- İlginizi Çekebilir: Sofizm nedir?
Çarpıtma
Ön yargı veya kolay etkilenebilirlik nedeniyle ortaya çıkan çarpıtmalardan dolayı bazı şeyleri yanlış hatırladığımızın farkında bile değilizdir. Örneğin, üniversite öğrencileri aldıkları A notlarının %89’unu, D notlarının ise sadece %29’unu hatırlandığında veya boşanan çiftler beraber geçirdikleri iyi zamanları değil de sadece kötü zamanları hatırladığında ön yargı (çarpıtma) durumu yaşanıyordur.
İleriye Doğru Bozucu Etki
Bozucu etkiler hakkında öğrenilmesi gereken ilk şey hem ileriye doğru hem geriye doğru etkili olabilmesidir. İleriye doğru bozucu etkiler, yeni öğrenilmiş bilgilerin hatırlanmasına engel olur.
İleriye doğru bozucu etkiler, eski bilgilerin (daha önce öğrenilmiş) ilgili yeni öğrenilmiş bilgilerin (daha sonra öğrenilmiş ) hatırlanmasını engellemesi veya bozması durumunda meydana gelir.
Geriye Doğru Bozucu Etki
Geriye doğru bozucu etki , “geriye doğru hareket ederek ” daha önce öğrenilmiş bilgilerin geri getirilmesini engeller.
Geriye doğru bozucu etki, yeni öğrenilmiş bilgilerin (daha sonra öğrenilmiş ) ilgili eski bilgilerin (daha sonra öğrenilmiş) hatırlanmasını engellemesi veya bozması durumunda meydana gelir.
Dilimin Ucunda Fenomeni
Çoğumuz bir filmin, kişinin ya da şarkının adını bildiğimiz ama hatırlayamadığımız o can sıkıcı anı yaşamışızdır. Bu tür unutmaya dilimin ucunda fenomeni denir.
Dilimin ucunda fenomeni, belli bir kelimenin hatırlanabileceğine dair çok güçlü bir hissin olmasına ve büyük bir çaba sarf edilmesine rağmen, geçici olarak o kelimeyi hatırlayamama durumunu tanımlar. Daha sonra, başka bir durumda o kelimeyi hatırlayabiliriz.
Unutma nedenleri ve hatırlatma sebepleri yazımız şimdilik bu kadar. Bir başka yazımızda görüşünceye kadar hoşça kalınç
