Toplumsal pazarlama anlayışı nedir ve tam olarak nasıl uygulanır konusu, birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Sosyal pazarlama olarak da bilinen toplumsal pazarlama, toplumu yakından ilgilendiren ve fayda sağlayan konularda, kitlelerin düşüncelerini değiştirmeye yönelik yapılan çalışmalardır. Günümüzde özellikle firmaların üründen ziyade tüketici odaklı olması ile birlikte yeni stratejilere ihtiyaç duyulmaya başlamıştır. Her ne kadar toplumsal faydalar için yapılan çalışmalar olsa da marklara uzun dönemli olarak maddi kazançta sağlar.
Yazıda Neler Var?
Toplumsal Pazarlama Nedir?
Toplumsal pazarlama bir toplumun faydaları göz önünde bulundurularak yapılan, toplumun inancının, tutumunun ve davranışlarının değiştirilmesine yönelik olarak yapılan çalışmalardır. Günümüzde daha çok tüketici merkezli olan firmalar, politikalarını değiştirmek için çalışmalara başlamıştır. Buna göre çalışmalarını daha çok tüketiciler ve dünya üzerinde yaşanan sorunlar üzerinden yürütmektedir.
İlk olarak Philip Kotler tarafından kullanılan bu terim tüketici merkezli değil insan merkezli çalışmalar yapılmasını kapsar. En basit ifadeyle sosyal pazarlama, toplumun fayda göreceği ürün veya fikirlere yönelik yapılan çalışmalardır. Bu yapılan çalışmalar, sadece tüketicileri değil tüm toplumu yakından ilgilendiren ve onların yararı için yapılan çalışmalardır.
Toplumsal Pazarlama Neden Önemlidir?
Toplumsal pazarlama ne işe yarar veya da neden bu kadar önemli hale geldi sorularını yanıtlamamız gerekir. Gün geçtikçe toplumsal pazarlama daha önemli hale gelmeye başlamıştır. Markalar ve işletmeler hem müşterilerinin taleplerini cevaplamak hem de toplum yararına çalışmalar yapmak üzere sistemlerini oluşturmaktadır. Aslında yaşadığımız dünya ve insanların ihtiyaçları, bir noktada toplumsal pazarlamaya olan ihtiyacı da artırmaktadır.
Toplumsal pazarlamanın öneminden bir örnek vererek bahsedebiliriz. Herhangi bir gıda üretimi yapan bir firmanın hem tüketicilerinin sağlığını hem de dünyanın geleceğini düşünerek üretim yapmaya başlaması ve bunun için bir kampanya başlatması, toplumsal pazarlamaya verilebilecek en önemli örneklerden biridir. Bu pazarlama ile birlikte tüketicilerin sağlığına yönelik çalışmalar yapılırken aynı zamanda toplum için de yararlı olan çalışmalara yer verilir.
Toplumsal Pazarlama Nasıl Yapılır?
Toplumsal pazarlama çalışmaları yapılmak istendiğinde bazı önemli noktalara dikkat edilmesi ve uyulması gerekir. Genel olarak toplum yararına çalışmalar yapıldığı için, çalışmalar yapılırken bazı kurallara uyulması gerekir. İyi bir toplumsal pazarlama aşağıda yer alan aşamalardan oluşur;
Tüketicinin İhtiyacının Belirlenmesi
Toplumsal pazarlama da hedef her ne kadar tüketici olmasa da yine de ilk aşama tüketici ihtiyaçlarının belirlenmesidir. Tüketicilerin o üründen neler beklediğinin ve ürünlerin tüketicilerin hangi ihtiyaçlarını karşılayacağının belirlenmesi ve buna göre hareket edilmesi gerekir.
Ürün Geliştirme
Sosyal pazarlamanın bir diğer aşaması ise ürün geliştirmedir. Hem tüketicinin beklentileri ve talepleri doğrultusunda hem de pazar araştırması yapılarak, ürün geliştirme sağlanır. Böylece tüketicilerin hem ihtiyacına hem de taleplerine uygun, ürünler üretilmektedir.
Ürünün Tanıtımı
Tüketicilerin taleplerine ve toplumun ihtiyacına göre ürün üretildikten sonra yapılması gereken toplumu etkileyecek nitelikte ürünün tanıtımını yapmaktır. Bu noktada hem de tüketicinin ürünü alması ve satın almaya yönelmesi hem de davranışlarında farkındalık yaratılması amaçlanır ve buna yönelik çalışmalar hazırlanır.
Toplumsal Pazarlama Örnekleri
Toplumsal pazarlama örnekleri denildiğinde akla dünya çapında yapılmış pek çok çalışma gelir. Bu örnekleri incelediğinizde aslında toplumsal pazarlamanın ne olduğunu ve tam olarak nasıl etkiler yaratabileceğini de anlayabilirsiniz. Bilinen en etkili sosyal pazarlama örnekleri şöyledir;
- Ice Bucket Challenge
- Global Selfie Kapmanyası
- Fandango
- Walt Disney
- WestJet
- Tasty – Bulut Ekmek
- İsimli Coca-Cola
Toplumsal pazarlama anlayışı işletmelere ve markalara direkt olarak kazanç getirmese bile daha fazla tanınmasına ve prestijinin artmasına olanak tanır.
Sıkça Sorulan Sorular
Sosyal pazarlama kapsamında neler yapılır?
Sosyal pazarlama kapsamında daha doğrusu bu tanım içerisinde aşağıda yer alan çalışmalar yer alır;
- Program planlama
- Kontrol
- Uygulama
- İnceleme
- İletişim
- Değerlendirme
- Pazarlama
Neden ticari pazarlama değil de sosyal pazarlama tercih edilmeli?
Sosyal pazarlama ve ticari pazarlama arasında birçok fark vardır ve bu farklar göz önünde bulundurulduğunda da hangisinin tercih edilebileceğine karar verilir. Buna göre farklar;
- Ticari pazarlama türünde sadece üreticiye yönelik çalışmalar yapılır. Oysa sosyal pazarlama da sadece üretici değil aynı zamanda toplum da düşünülür.
- Sosyal pazarlama da düşünceler, fikirler ve manevi duygular düşünülürken, ticari pazarlama da sadece bir ürünün maddi kapasitesi dikkate alınır.
- Ticari pazarlama tamamen paraya yönelik bir çalışma iken sosyal pazarlama da her zaman para kazanma amacı güdülmez.
Sosyal Pazarlamayı Zorlaştıran Etkiler Nelerdir?
Sosyal pazarlama bazen çeşitli etmenler sebebiyle uygulaması zor bir hale gelir. Bu etmenler şöyledir;
- Toplumların fazla cahil veya da fakir olması
- Hedeflenen kitleye sunulan bazı soruların, kitle tarafından doğru veya şeffaf biçimde cevaplanamaması
- Var olmayan şeyler için talepler ve olumsuz durumlar
Sosyal pazarlamanın temel amaçları nelerdir?
Sosyal pazarlamanın öncelikle temel amacı para kazanmak değildir. En temel amaçları şöyledir;
- Herhangi bir faydalı şeyi öğretme
- İnsanların doğru olana eğilimini sağlama
- İnsanların düşünce ve inanç yapısını değiştirme
- İnsanların davranış olgusunu değiştirme
Kaynakça:
